Saothair Ghotacha
Bhaile Átha Cliath

I mBaile Átha Cliath a rugadh Charles Maturin ar 25 Meán Fómhair 1780. Ba Húgánaigh a mhuintir a theith ón Fhrainc tar éis chúlghairm Fhorógra Nantes (1685). Ba chéimí de chuid Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath é, agus ceapadh é ina shagart i Séipéal Naomh Peadar, Sráid Aungier, sa bhliain 1806.

Ar dtús thug Maturin faoin scríbhneoireacht chun cur lena thuarastal beag mar shagart, cé gur chuir a cháil mar scríbhneoir ait de scéalta rómánsacha bac air ó ardú céime a fháil laistigh den Eaglais. Bhí cáil air as a gháifeacht ghinearálta, a éadaí áiféiseacha, agus a ghrá don rince, fiú faoi sholas an lae. 

Léiríonn a shaothar an t-aistriú ón rómánsabíocht ghotach go scríbhneoireacht ghotach na linne seo. Is dá úrscéal Melmoth the Wanderer (1820), a leagan de mhargadh Faust, is fearr cuimhne ar Maturin. Líomhnaítear gur chum sé an t-úrscéal seo agus arán comaoineach greamaithe dá bhaithis mar chomhartha do dhaoine eile gan cur isteach air. Fuair ​​Maturin bás de ródháileog ládanaim ar 30 Deireadh Fómhair 1824 ina theach cónaithe ag 37 Sráid Eabhrac, agus cuireadh i Reilig Naomh Peadar é.

Caisleáin ar chuma na scríbe, manaigh bhithiúnta, ban-oidhrí faoi ghéarleanúint – níl anseo ach roinnt de na cleasa gotacha is so-aitheanta sa litríocht rómánsach. Go bunúsach, is ionann an scéal gotach agus giotaí ón am atá thart a bheith ag briseadh isteach san am i láthair, cuimhní agus trámaí atá brúite faoi chois ag filleadh ar an aigne.

Bhí na scéalta rómánsacha Angla-gotacha ón ochtú haois déag, a raibh tóir ag Horace Walpole, Matthew ‘Monk’ Lewis, agus Anne Radcliffe orthu, suite i gclochair agus i gcaisleáin i gceantair choimhthíocha san imigéin, na heachtraí ag titim amach go sábháilte i dtír i bhfad i gcéin agus i dtréimhse i bhfad siar. Ba é Melmoth the Wanderer (1820) le Charles Maturin an t-úrscéal deiridh de na mór-úrscéalta gotacha sin, cé go gcuireann an fócas ann ar sceimhle síceolaíochta cor nua sa stíl scríbhneoireachta a mhaireann go dtí an lá inniu. 

Ba le linn don daonra a bheith ag méadú agus an tslí mhaireachtála uirbeach a bheith ag éirí níos coitianta le linn réabhlóid thionsclaíoch an naoú haois déag a tháinig an scéal Gotach uirbeach ar an saol. Bhí uafáis na scríbhneoireachta gotaí ag titim amach i bhfad níos gaire don bhaile anois.

Rugadh Joseph Sheridan Le Fanu ar 28 Lúnasa 1814 ag 45 Sráid Dhoiminic Íochtarach, Baile Átha Cliath. Ba d’uaisle na nÚgónach a mhuintir. I 1826 d’aistrigh a mhuintir go Abington, Luimneach, áit a raibh a athair ina mhinistir in Eaglais na hÉireann.

Tar éis dó staidéar a dhéanamh ar an léann clasaiceach i gColáiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath, d’éirigh le Le Fanu i scrúduithe an bharra in 1839, ach níor chleacht sé an dlí riamh. Bhí sé bisiúil mar iriseoir, mar úrscéalaí, mar eagarthóir agus mar scríbhneoir gearrscéalta. I measc na saothar gotach a scríobh sé bhí scéalta taibhsí, mar ‘Green Tea’ (1869) agus ‘The Familiar’ (1872), agus an t-úrscéal mistéire atá suite i seomra glasáilte, Uncle Silas (1864). Scríobh sé Carmilla, an novella vaimpír a spreag Bram Stoker, ina dhiaidh sin i 1872.

As 1856 amach, d’íoc Le Fanu cíos in áras theaghlach a mhná chéile, Susanna Bennett, ag 18 Cearnóg Mhuirfean. Tar éis bás tobann Susanna sa bhliain 1858, chúlaigh Le Fanu as comhluadar daoine de réir a chéile, agus tugadh ‘The Invisible Prince (An Prionsa Dofheicthe)’ air mar gheall ar a annaimhe a d’fheictí é. 

Fuair ​​Le Fanu bás sa bhaile ar 7 Feabhra 1873. Tá sé curtha i Reilig Mount Jerome, Baile Átha Cliath. 

In áit na rudaí ba mhó a ghoil agus a chuir imní ar dhaoine a léiriú i dtréimhse i bhfad siar, mhéadaigh uafás na dtarluithe osnádúrtha nuair a suíodh iad i gcathair sa naoú haois déag. Chuir an fhoirm ghotach nua seo na rudaí a rinne buartha do dhaoine sa saol nua seo in iúl, leithéidí maireachtáil i measc strainséirí, agus na spásanna casta a bhí coitianta i gcathracha agus i gceantair thionsclaíocha, a d’fhág daoine scoite amach ó chéile. 

Cosúil leis na caisleáin agus na clochair thaibhsiúla a bhí coitianta sna leabhair rómánsacha a ghabh rompu, chuir ailtireacht na cathrach go mór leis an mbraistint chontúirte a bhí coitianta sna húrscéalta gotacha. Sna 1840í, scríobh Joseph Sheridanscéalta taibhsí a bhí suite i mBaile Átha Cliath agus i Londain; chuir sé a chuid taibhsí ar bhusanna capaill agus ar thraenacha, agus scaoileadh amach iad ar shráideanna na cathrach. 

Ar ndóigh, fuarthas inspioráid i gcónaí ó neamhshaoltacht na bhfinscéalta Ceilteacha agus ó iargúltacht na tuaithe, agus scríobh  Le Fanu – cosúil le Charles Maturin agus Elizabeth Bowen – úrscéalta faoin ‘teach mór’ a bhí suite in eastáit iargúlta tuaithe na nAngla-Éireannach.

Rugadh Bram Stoker ag 15 Corrán Marino, Baile Átha Cliath ar 8 Samhain 1847. Chaith Stoker na chéad seacht mbliana dá shaol tinn ina leaba, cé nach fios céard a bhí air. Is cosúil gur spreag na blianta seo a shamhlaíocht. D’insíodh a mháthair Charlotte scéalta béaloidis agus scéalta osnádúrtha dó, a bhí bunaithe ar an eipidéim chalair a chonaic sí mar chailín óg i Sligeach. Ba as na scéalta seo a fáisceadh Dracula (1897), scéal faoi thógáil ghalair agus daoine neamh-mharbha trínar tugadh isteach an carachtar is buaine agus is so-aitheanta sa litríocht ghotach.

D’fhreastail Stoker ar Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath, sular ceapadh ina státseirbhíseach é i gCaisleán Bhaile Átha Cliath, ionad riaracháin na Breataine. Phós sé Florence Balcome, spéirbhean ar shiúil Oscar Wilde amach léi uair amháin, i 1878 ag Séipéal Naomh Anna, Baile Átha Cliath. An bhliain chéanna, bhog Stoker go Londain chun bheith ina bhainisteoir ar Amharclann Lyceum Henry Irving. 

Bhásaigh ​​Stoker tar éis sraith strócanna ag 26 Cearnóg San Seoirse, Londain ar 20 Aibreán 1912. Tá a luaithreach curtha i gCréamatóiriam Golders Green, Londain.